Dziś trochę o stresie. Temat stary jak świat, wałkowany po tryliard razy. Oczywiście stres do pewnego momentu jest korzystnym zjawiskiem: motywuje nas do działania. Często jednak stres ukazuje się nam z tej niekorzystnej strony jako dystres. W tym drugim przypadku warto wiedzieć, jak sobie z nim poradzić. Szczególnie w bardzo stresujących sytuacjach, jak na egzaminie na prawo jazdy. Często mówi się o tym, że to właśnie za błędy na placu manewrowym odpowiada stres. Czy tak właśnie jest? Jak sobie poradzić ze stresem dopadającym nas na egzaminie na prawo jazdy? Temat postanowiłam ugryźć wraz z instruktorem nauki jazdy – Adamem. I wspólnie przygotowaliśmy krótki film ze wskazówkami, jak sobie poradzić ze stresem na placu manewrowym podczas egzaminu na prawo jazdy.
Adam Chrosny – instruktor nauki jazdy od 6 lat. Nauczyciel z ogromną pasją. Bliski jest mu temat bezpieczeństwa ruchu drogowego. Swoich kursantów uczy nie tylko jak prowadzić samochód, ale jak robić to bezpiecznie i kulturalnie. Wyrozumiały i otwarty, nauka jazdy z nim to czysta przyjemność, profesjonalista w każdym calu.
Stres egzaminacyjny
Stres jest (negatywnym) doświadczeniem emocjonalnym, któremu towarzyszą zmiany biochemiczne, fizjologiczne, poznawcze i behawioralne. Jest stanem powstającym przy konfrontacji wymagań stawianych organizmowi i jego możliwości poradzenia sobie z jego wymaganiami. Stres ma zawsze dwa oblicze: potrafi być mobilizujący, ale także potrafi działać na nas destruktywnie, może być krótkotrwały powodując aktywizację naszego organizmu, ale i długotrwały powodując wyczerpanie i poważne problemy zdrowotne. W stresie liczy się ocena, to my decydujemy o tym, czy coś nas stresuje czy coś nas nie stresuje, to nasze myśli pojawiające się i ich ocena powoduje, że jakieś zdarzenie w naszym życiu oceniam jako stresujące albo nie. Jeżeli chodzi o egzamin na prawo jazdy to ten plac manewrowy jest na pewno stresujący. Ale czy dopiero wtedy pojawia się stres na egzaminie na prawo jazdy? Raczej nie! Oboje z Adamem jesteśmy zgodni co do tego, że stres zaczyna się w momencie wejścia do ośrodka ruchu drogowego.
„Najgorszy jest moment czekania, aż zostaniemy wywołani do wyjścia i to jest chyba ten taki moment, kiedy mamy przyspieszoną akcję serca, przyspieszony oddech, nerwowość, myśli w głowie pojawiające, one nam buzują, bo nie wiemy uda się – nie uda się” – zaznacza Adam.
Co robić, aby opanować pierwszy stres?
- wykorzystaj moment oczekiwania na wychillowanie się
- oddychaj powoli i głęboko
- posłuchaj ulubionej muzyki
- staraj się nie wchodzić w rozmowy z osobami, które wprowadzają nerwową atmosferę
- przypomnij sobie, to o czym mówił Ci instruktor podczas szkolenia
- istnieje możliwość wykupienia sobie jazdy na placu egzaminacyjnym – warto zaznajomić się z miejscem, z którym później przyjdzie się zmierzyć podczas egzaminu
„Ja się staram zaznajomić już kursantów z tym stresem chociażby podchodząc tutaj pod bramę ośrodka egzaminacyjnego i pokazując im jak ten egzamin wygląda (…) zobaczysz, jak ludzie potrafią wygrać na tym placu, ale zobaczysz też jak ludzie potrafią przegrać” – podkreśla Adam.
Sekwencja zadań na placu egzaminacyjnym
Stres pojawia się w sytuacjach, które są nowe i nieznane – zadbaj o to, by dokładnie znać przebieg egzaminu na prawo jazdy, obowiązkowe elementy, sekwencje, możliwe błędy, to ważne, aby nie dać się zaskoczyć.
- Wyjście na plac manewrowy – sprawdzenie tożsamości, omówienie warunków egzaminu, poznanie zadań egzaminacyjnych
- Omówienie jednego z ośmiu świateł zewnętrznych lub sygnału dźwiękowego i jednego z płynów eksploatacyjnych pod pokrywą silnika
- Przygotowanie do jazdy
- Pas ruchu – jazda do przodu i do tyłu pasem ruchu
- Ruszanie na wzniesieniu
- Wyjazd w ruch miejski
„Pamiętajcie bez względu na to jaka jest pora dnia, aura na dworze – włączcie światła mijania, bo jest to jeden z najczęściej popełnianych błędów, gdy egzamin zostaje przerwany przy drugiej próbie na pasie ruchu” – podpowiada Adam.
Korzystaj ze schematów
Schematy i skojarzenia są bardzo pomocne szczególnie, gdy pojawia się stres. Stres może spowodować pojawienie się tzw. „pustki w głowie”, wtedy schematy czy skojarzenia mogą nam pomóc przypomnieć sobie czynności, jakie powinniśmy wykonać. Np. FLiP – fotel – lusterka – pasy. Dobrze, jeśli instruktor podpowie, w jaki sposób zapamiętać pewne obowiązkowe elementy.
Postaw na oddech
Stres wpływa na nasze ciało, oddech i umysł. Na każdą sferę funkcjonowania działa inaczej i może powodować różne dolegliwości. Gdy pojawia się stres to często objawia się on przyspieszeniem akcji serca, wzrostem ciśnienia krwi, wzrostem napięcia mięśniowego, oddech staje się płytszy i szybszy, może pojawić się uczucie gorąca, wypieki na twarzy, drżenie rąk/nóg, ból brzucha, aż wreszcie problemy z pamięcią, z myśleniem logicznym, z koncentracją, trudność w panowaniu nad emocjami, nerwowość.
Najłatwiej oswoić taką silną reakcję stresową relaksacją – czyli spokojnym, długim, powolnym oddychaniem, aby uspokoić bicie serca, oddech i zapanować nad reakcjami naszego organizmu.
„W stresie oddech jest szybki i płytki, więc aby się uspokajać i wyciszać musimy go pogłębić i spowolnić. Spowolnienie oddechu może obniżyć tętno, rozładować napięcie i złagodzić objawy stresu i niepokoju. Głębokie oddychanie przywraca spokój. Stanowi tez podstawę relaksacji. Skupienie się na prawidłowym wdechu i wydechu może również pomóc oderwać się od myśli, które powodują napięcie i stres.
W ćwiczeniach oddechowych generalnie chodzi o to, aby oddychać świadomie, zwracając uwagę na każdy wdech i wydech, wciągając powietrze nosem, a wypuszczając ustami.
Usiądźcie wygodnie, zamknijcie oczy i oddychajcie świadomie głęboko i powoli, róbcie dłuższy wydech niż wdech.
• Weźcie głęboki wdech przez nos (licząc do 6)
• wstrzymajcie oddech (licząc do 3)
• wypuście powietrze ustami (licząc do 8)
• powtórzcie 3-5 razy” – podpowiada Magda.
Wskazówki, jak obniżyć stres
- nie rozpowiadaj wszystkim i dookoła o zbliżającej się dacie egzaminu na prawo jazdy, im więcej osób wie, tym większą presję będziesz odczuwać. To nic motywującego usłyszeć, że w tej rodzinie wszyscy zdawali za pierwszym razem.
- jeśli pomaga Ci obecność drugiej osoby, zabierz kogoś bliskiego, kto będzie Cię wspierał.
- upewnij się, że nie zapomniałeś czegoś, bez czego egzamin nie będzie mógł się odbyć, jak dowód tożsamości czy okulary.
- nie pij energetyków przed, nie wiesz jak zareagujesz na nie w połączeniu z silnym stresem, podobnie jeśli chodzi o jakieś środki uspokajające.
- dopasuj porę egzaminu do swojego rytmu okołodobowego, jeśli z trudem rano wstajesz, nie bierz egzaminu na 6. Ale jeśli jesteś z osób, które się w ciągu dnia nakręcają, wybierz wcześniejszą godzinę egzaminu niż późniejszą.
„Pamiętaj, że egzaminator to też człowiek, to jest jego praca, i nie sądzę, by akurat szczególnie na Ciebie miał się uwziąć, egzaminy są zresztą nagrywane. Nie ma więc sensu tracić energii i nerwów na myślenie o tym, o czym może myśleć egzaminator, trzeba robić swoje” – wskazuje Magda – „Fajnie pomyśleć o nim, jako o nawigacji, która wskazuje nam drogę, kieruje nas, ale i ocenia, to pomaga” – dodaje Adam.
W materiale filmowym, który przygotowałam wraz z Adamem znajduje się dokładne omówienie zadań egzaminacyjnych i jeszcze więcej cennych wskazówek. Dlatego zachęcam do obejrzenia całości.
