VADEMECUM PSYCHOLOGA TRANSPORTU: DRUKI ORZECZEŃ

Witajcie. Dziś kolejna część vademecum psychologa transportu. Na tapetę idą orzeczenia, kiedy, jakie i komu wydajemy. Jest to cenna wiedza nie tylko dla samych psychologów, ale i dla osób badanych, aby zweryfikować, jakie orzeczenie otrzymali. Standardowo podzielę i ten temat na medycynę pracę i psychologię transportu.

Psychologia transportu

 Tu wydawałoby się, że sprawa jest prosta, bo druki są narzucone rozporządzeniem. Nie mniej jednak są 4 druki orzeczeń (w tym jedno niedawno się zmieniło, o czym Wam tutaj pisałam).
Tu chciałabym zrobić wtręt dotyczący czasu ważności orzeczeń z psychologii transportu. Najogólniej rzecz ujmując dysponujemy dwoma czasookresami: 5 lat i 30 miesięcy. W szczególnych przypadkach psycholog może ustalić inny termin ważności orzeczenia zgodnie z ustawą o kierujących pojazdami (terminy badań mogą ulec skróceniu, jeżeli lekarz lub psycholog w wyniku badań stwierdzi u osoby badanej stan zdrowia wskazujący na możliwość wystąpienia przeciwwskazań zdrowotnych do kierowania pojazdami przed upływem terminów(..)). Dla mnie przekaz jest jasny: orzeczenia wystawia się na 5 lat lub 30 miesięcy, a w szczególnych przypadkach można te terminy skrócić. Część psychologów ustala jednak inne terminy ponownego badania. Chodzi tu o grupę kierowców, która w dniu badania jest krótko przed ukończeniem 60 roku życia. Np. kierowca lat 59 trafia na badania psychologiczne. Załóżmy, że przebieg badania jest bez zarzutu, a uzyskane wyniki satysfakcjonujące. U części psychologów otrzyma orzeczenia na 5 lat (kierując się zasada, że skoro nie ma 60 to wg ustawy dostaje na 5 lat), a u części dostanie na 3,5 roku (w myśl 1 rok do ukończenia 60 roku życia, a następnie na 30 miesięcy po ukończeniu 60 roku życia). Ja wystawiam w pierwszy sposób, nie tworzę żadnych dziwnych czasookresów, o których nie wspomina ustawodawca. Zresztą świadectwo kwalifikacji zawodowej jest wystawiane na 5 lat (nawet dla osób po 60tce), żeby jego termin był generalnie zbieżny z badaniami psychologicznymi i lekarskimi, również dla osób po 60tce. Taki kierowca zrobi badania na 2,5 roku, kurs na 5. Potem po 2,5 roku powtórzy badania, znowu dostanie na kolejne 30 miesięcy i następnie będzie ponawiał i badania i kurs. A jak zacznie dostawać na jakieś niestandardowe okresy to wszystko mu się delikatnie rzecz ujmując rozjeżdża. Dlatego ja rozumiem tutaj ustawę wprost, choć wiem, że nie wszyscy tak robią.

1. Orzeczenie z podstawą prawną ustawy o transporcie drogowym

Jest zawarte w rozporządzeniu.. Dotyczy kierowców zawodowych (w tym też kierowców taksówek,
 kierowców wykonujących zarobkowy przewóz osób). Na orzeczeniu zawarte są art. 39k ust. 1 i art. 39m. Przytoczę Wam ich treść:

art. 39k ust. 1.Kierowca wykonujący przewóz drogowy podlega badaniom

psychologicznym przeprowadzanym w celu stwierdzenia istnienia lub braku przeciwwskazań psychologicznych do wykonywania pracy na stanowisku kierowcy.
 art. 39m Wymagania, o których mowa w art. 39a-39l, stosuje się odpowiednio do przedsiębiorcy lub innej osoby osobiście wykonującej przewóz drogowy.

No dobrze, wiadomo, że takie orzeczenie otrzyma kierowca zawodowy wykonujący przewóz drogowy rzeczy samochodem, którego masa całkowita przekracza 3,5 t oraz kierowca wykonujący zarobkowy przewóz drogowy osób (np. taksówka). Badania psychologiczne przeprowadzane są do czasu ukończenia przez kierowcę 60 lat – co 5 lat, a po ukończeniu przez kierowcę 60. roku życia – co 30 miesięcy. Ważne w przypadku tego orzeczenia i tej ustawy są wyłączenia – czyli informacja o tym, kogo ta ustawa nie obowiązuje, a co za tym idzie, kto nie powinien otrzymywać wyniku badania psychologicznego na tymże wzorze orzeczenia. Informuje o tym wprost ustawa o transporcie drogowym:

Przepisów ustawy nie stosuje się do przewozu drogowego wykonywanego pojazdami samochodowymi lub zespołami pojazdów:
 1) przeznaczonymi konstrukcyjnie do przewozu nie więcej niż 9 osób łącznie z kierowcą – w niezarobkowym przewozie drogowym osób;
 2) o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 tony w transporcie drogowym rzeczy oraz niezarobkowym przewozie drogowym rzeczy;
 3) zespołów ratownictwa medycznego oraz w ramach usług transportu sanitarnego.

2. Orzeczenie z podstawą prawną ustawy o kierujących pojazdami art. 82 ust.1 pkt. 1-5 oraz art. 82 ust.2 pkt. 3-4

To jest orzeczenie, które uległo zmianie w lipcu 2019 r. Jest jednym z najczęściej wydawanych orzeczeń, gdyż obejmuje bardzo wiele grup badanych:
Art. 82. 1. 1a – kandydat do kat. C1, C1+E, C, C+E, D1, D1+E, D i D+E lub uprawnienia do kierowania tramwajem,
Art. 82. 1. 1b – przywrócenie uprawnienia do kat. AM, A1, A2, A, B1, B, B+E i T, wobec której wydana została decyzja o cofnięciu uprawnienia w trybie art. 103 ust. 1 pkt 2 lub 3 (ponowne przekroczenie 24 punktów w okresie 5 lat od dnia wydania skierowania na kurs reedukacyjny lub popełnienie w okresie próbnym trzech wykroczeń przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji lub jednego przestępstwa przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji)

Art. 82. 1. 1c – przywrócenie uprawnienia do kierowania pojazdem, cofniętego ze względu na istnienie przeciwwskazań psychologicznych
Art. 82. 1. 2 – przedłużenie ważności uprawnienia kat. C1, C1+E, C, C+E, D1, D1+E, D i D+E lub pozwolenia na kierowanie tramwajem;
Art. 82. 1. 3 – badanie powypadkowe
Art. 82. 1. 4a – badanie po alkoholu lub środku działającym podobnie
Art. 82. 1. 4b – badanie po przekroczeniu 24 punktów karnych
Art. 82. 1. 4c – badanie po popełnieniu co najmniej dwóch wykroczeń w ruchu drogowym przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji
Art. 82. 1. 5 – badanie wykonywane w związku z możliwością istnienia poważnych przeciwwskazań psychologicznych zauważonych w badaniu lekarskim
Art. 82. 2. 3 – kandydat do szkoły lub uczeń szkoły, dla którego podstawa programowa kształcenia w zawodzie szkolnictwa branżowego przewiduje przygotowanie do uzyskania umiejętności kierowania pojazdem kat. C lub C+E;
Art. 82. 2. 4 – kandydat na kwalifikacyjny kurs zawodowy lub słuchacz kwalifikacyjnego kursu zawodowego, dla której podstawa programowa kształcenia w zawodzie szkolnictwa branżowego, przewiduje przygotowanie do uzyskania umiejętności kierowania pojazdem kat. C lub C+E. 
Tutaj bardzo ważne jest, żeby skreślić punkty, których badanie nie dotyczy. Ważność orzeczenia precyzuje ustawa i jest to co do zasady 5 lat. Z tymże przy orzeczeniach dotyczących badań powypadkowych, po alkoholu, punktach itp może zdarzyć się też brak wpisanego terminu ważności.

3. Orzeczenie z podstawą prawną ustawy o kierujących pojazdami art. 82 ust.1 pkt. 6

Orzeczenie to wydawane jest osobom, które ubiegają się o wydanie zezwolenia na kierowanie pojazdem uprzywilejowanym lub przewożącym wartości pieniężne albo o przedłużenie terminu
ważności tego dokumentu. Czyli jest to dokument dla kierowców karetek, radiowozów, wozów strażackich (również tych z OSP), konwojów itd. Co ciekawe zwrócicie uwagę na zapis na orzeczeniu dotyczący terminu ważności:

Starosta wydaje zezwolenie na kierowanie pojazdem uprzywilejowanym, określając:
2) ważność zezwolenia na okres 5 lat, nie dłużej jednak niż na okres wynikający z terminu ważności orzeczenia lekarskiego i psychologicznego (..).

Czyli mamy wskazanie, że 5 lat, ale i informację o tym, że badanie psychologiczne może mieć inny termin ważności.

4.  Orzeczenie z podstawą prawną ustawy o kierujących pojazdami art. 82 ust.2 pkt. 1-2

Badaniu psychologicznemu podlegają również: kandydat na instruktora i instruktor oraz kandydat na egzaminatora i egzaminator.  Okresowość na jaką wystawiamy te orzeczenia precyzuje nam ustawa:

Badanie lekarskie i badanie psychologiczne przeprowadza się przed przystąpieniem do kursu, a następnie okresowo dla osób w wieku:
 1) do 60 lat – co 5 lat;
 2) powyżej 60 lat – co 30 miesięcy.

Należy pamiętać, że orzeczenie musi zawierać określenie pracowni psychologicznej, czyli: nazwę, adres, numer wpisu do rejestru przedsiębiorców prowadzących pracownię psychologiczną oraz NIP, a także informacje o uprawnionym psychologu (czyli imię i nazwisko oraz numer wpisu do ewidencji uprawnionych psychologów wraz z oznaczeniem podmiotu prowadzącego ewidencję) oraz jego podpis. Bez tych informacji orzeczenie jest po prostu nieważne.

Medycyna pracy

Jeśli chodzi o medycynę pracy to jak wiadomo badamy tutaj przede wszystkim osoby kierujące

pojazdami kat. B, operatorów, pracujących na wysokości powyżej 3 metrów oraz wykonujących pracę wymagającą pełnej sprawności psychoruchowej. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 14 lipca 2010 r. precyzuje jak wygląda karta badań z medycyny pracy, skierowanie na badania oraz orzeczenie i wynik konsultacji. Tak naprawdę, co wydamy czy orzeczenie czy wynik konsultacji może zależeć np. od tego z jakim skierowaniem trafi do nas osoba. Jeśli trafia ze skierowaniem na konsultację to ja wydaję wynik konsultacji. Jak trafia z klasycznym skierowaniem na badanie to wydaję orzeczenie.

Oprócz tego pozostaje jeszcze pytanie, co wydać komuś kto trafia do nas bez skierowania, tylko chce wykonać badanie prywatnie. Ja w tej sytuacji wydaje po prostu „wynik badania psychologicznego”, na którym wskazuje do czego dana osoba ma lub nie ma przeciwwskazań.

Jeśli chodzi o termin ważności to w moim województwie, czyli w województwie pomorskim jest przyjęte by nie wpisywać terminu ważności, a sformułowanie: termin ważności ustala lekarz. Wynika to z tego, że nasze badanie z medycyny pracy jest konsultacją dla lekarza medyny pracy, który wystawia ostateczne orzeczenie lekarskie dopuszczające kogoś do pracy.  Czasem zdarza mi się proponować jakiś termin ważności z uwagi na coś zauważone w badaniu psychologicznym. Natomiast, jeśli ktoś robi badanie prywatnie, to ja zawsze wpisuję  termin ważności takiego badania. Na studiach uczono mnie, że badania związane z prowadzeniem pojazdu służbowego wystawia się na maksymalnie 5 lat, a badania na operatora i wysokość na 4 lata (choć widywałam i na 5 lat wystawione).
Wszelkiego rodzaju druki orzeczeń możecie sobie drukować z komputera i ręcznie wypisywać, wykorzystywać dostępne do kupienia bloczki (fajne rozwiązanie, bo są samokopiujące) lub jeśli korzystacie z oprogramowania jakiegoś producenta aparatury do badań psychologicznych, drukować bezpośrednio stamtąd (tu już orzeczenie drukuje się w pełni wypełnione, trzeba tylko podpisać).
Jak zawsze zapraszam Was na filmik, w którym opowiem także o tym, na jakich drukach ja pracuję.

Magdalena Wit-Wesolowska

PLAC MANEWROWY NA EGZAMINIE NA KAT. B – ZADANIA, WSKAZÓWKI, STRES – WSZYSTKO CO TRZEBA WIEDZIEĆ OKIEM PSYCHOLOGA I INSTRUKTORA

-6 PUNKTÓW KARNYCH – WRACAJĄ SZKOLENIA REDUKUJĄCE POSIADANE PUNKTY KARNE

UŻYWANIE TELEFONU PODCZAS JAZDY SAMOCHODEM

STARZENIE SIĘ A ZDOLNOŚĆ DO KIEROWANIA POJAZDEM

15 komentarzy do “VADEMECUM PSYCHOLOGA TRANSPORTU: DRUKI ORZECZEŃ”

  5. Czy orzeczenie (w myśl Ustawy o Transporcie drogowym) wydane na okres 5 lat dla kierowcy w wieku 59 lat będzie ważne przez 5 lat, czy też po 30 miesiącach od ukończenia 60-roku życia ważność tego orzeczenia ulega "skróceniu"?

    Odpowiedz

  6. Sytuacja jest trudna. Część psychologów w takiej sytuacji wystawi orzeczenie na 5 lat rozumiejąc okresy ważności podane w ustawie wprost, część wpisze okres 3.5 roku. Podobnie w urzędzie, czasami orzeczenie wystawione w takiej sytuacji na 5 lat jest normalnie honorowane, a czasami urzędnik skraca termin na 3.5 roku. Nie ma tutaj jednomyślności.

    Odpowiedz

  8. W medycynie pracy często korzysta się z konsultacji psychologicznej i tam nie musi być podanej podstawy prawnej, wzory mamy dostępne w Rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 14 lipca 2010 r. Jeśli zaś chodzi o podstawę prawną spotkałam się z drukami z podstawą prawną: Rozporządzenia Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 30 maja 1996 r. w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy. Widziałam też kiedyś orzeczenie stworzone z podstawą prawną Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej art. 6 Kodeksu Pracy z dn.28.08.1996 r. w sprawie rodzajów pracy wymagających szczególnej sprawności psychofizycznej.

    Odpowiedz

  9. Czyli rozumiem, że można wydać orzeczenie z taką postawą (Rozporządzenia Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 30 maja 1996 r.) np. osobie prywatniej, która przychodzi na badanie na wózek widłowy?
    W jakim przypadku można korzystać z art.11 ust.5 ustawy z dn.27 czerwca 1997r. O służbie medycyny pracy (DZ.U. Z 2004 r. Nr. 125 poz. 1317, z późn. zm.) oraz Rozporządzenia Ministra Zdrowia z dn 14 lipca 2010 r. w sprawie rodzajów dokumentacji badań i orzeczeń psychologicznych? Ponieważ również widziałam takie orzeczenie.
    Czy spotkała się Pani z wydawaniem orzeczeń na zwykłą kat. B lub czy w ogóle można coś takiego wydać?

    Odpowiedz

  10. Mnie uczono, że jeśli przychodzi ktoś bez skierowania to nie wydaje mu się orzeczenia z podstawą prawną. A zwykle zaświadczenie czy wynik badania psychologicznego (oczywiście mówimy o badaniach z zakresu medycyny pracy). Co znaczy na zwykłą kat. B? Do przedłużenia ważności prawa jazdy kat. B, do pracy na pojazd służbowy?

    Odpowiedz

  11. Witam serdecznie,
    26 czerwca 2021 kończę studia podyplomowe z Psychologii transportu. Oprócz wykształcenia psychologicznego mam też wykształcenie techniczne (AGH), dlatego nie bardzo daję się zbywać…Orzeczenia wynikające z UoKP są dla mnie jasne, natomiast dokumentacja odnośnie MP dla kierowców służbowych to „mistrzostwa świata”… widziałam prawie wszystkie możliwe rozgrywki 😁 teraz uważam, że dzięki Pani świetnemu wykładowi wygrałam finał. Dziękuję uprzejmie i pozdrawiam serdecznie. Chętnie będę zaglądać na Pani bloga. Z poważaniem LC

    Odpowiedz

  13. W przypadku orzeczenia o istnieniu przeciwwskazań wpisuje się także termin na 5 lat?

    Odpowiedz

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Witryna wykorzystuje Akismet, aby ograniczyć spam. Dowiedz się więcej jak przetwarzane są dane komentarzy.

Powrót na górę
error: Content is protected !!