91 proc. respondentów zapytanych przez Polska Izbę Ubezpieczycieli uważa, że bezbłędnie potrafi ocenić sytuację na drodze, a prawie wszyscy (96 proc.) uważają się za dobrych lub bardzo dobrych kierowców. Z badań przeprowadzonych przez Ośrodek Badań Opinii Publicznej na zlecenie Krajowej Rady Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego, dotyczących agresji i kultury na drodze, wynika, że: blisko 80% kierowców spotyka się przynajmniej raz w tygodniu z agresją ze strony innych kierujących. A więc myślimy o sobie jako o kierowcy bardzo dobrze, a mimo to agresja i ryzyko są powszechne na drodze. To może warto przeprowadzić sobie taką autodiagnozę w kierunku tego, czy ja jako kierowca przejawiam jakieś zachowania ryzykowne w ruchu drogowym, bo jeśli chcemy coś zmienić, to warto zacząć od siebie, ale trzeba mieć świadomość tego, że coś w naszym stylu jazdy zmiany po prostu wymaga.
Kierowca sprawny psychofizycznie, wyposażony w odpowiednią wiedzę o prawidłowościach ruchu drogowego i umiejętności prowadzenia pojazdu, to jeszcze nie kierowca bezpieczny. Czas reakcji kierowcy i inne zmienne psychofizyczne są dla bezpieczeństwa prowadzenia samochodu znaczące, ale niewystarczające.
Czym więc jest ryzyko w ruchu drogowym?
Ryzyko w ruchu drogowym w porównaniu do innych rodzajów ryzyk, charakteryzuje się bowiem dwiema cechami:
– występuje w sytuacji ruchu drogowego i odnosi się tylko do uczestników ruchu drogowego,
– łączy się z potencjalnym niebezpieczeństwem poniesienia straty lub szkody.
Ponad to należy wziąć tutaj pod uwagę również to jaka jest motywacja do zachowań ryzykownych.
Zachowania ryzykowne, czyli jakie?
W jednym z badań pilotażowych przeprowadzonych w Polsce, w Wielkopolsce zadano kierowcom posiadającym uprawnienia kat. B pytanie otwarte: z jakimi zachowaniami ryzykownymi spotykasz się na polskich drogach. Badani wskazali na takie zachowania jak:
- Przekraczanie dozwolonej prędkości 93%
- Używanie telefonu komórkowego 76%
- Jazda w złym stanie fizycznym/psychicznym 63%
- Czynności rozpraszające (picie kawy, jedzenie) 53%
- Jazda niesprawnym pojazdem 46%
- Wyprzedzanie w miejscach niedozwolonych 36%
- Niedostosowanie prędkości do panujących warunków 27%
- Jazda bez zapiętych pasów 17%
- Utrzymywanie zbyt małej odległości od pojazdu poprzedzającego 17%
Ponad to za zachowanie ryzykowne uznaje się kierowanie pojazdem po spożyciu alkoholu lub środka działającego podobnie.
Z różnych badań można wysnuć wnioski, że życzeniowe ocenianie sytuacji na drodze, świadomie lekceważenie przepisów, zasad i norm, a także właśnie przecenianie swoich umiejętności jest jedną z przyczyn wypadków powodowanych głównie przez młodych kierowców. Należy zwrócić uwagę na to, że w schemacie działania kierowców na to sprawne działanie składają się 3 etapy:
- podejmowanie adekwatnych decyzji,
- sprawne ich wykonanie
- i oczywiście odbiór informacji, w tym trafna ocena samego siebie i sytuacji drogowej.
Częstą przyczyną błędów w samoocenie kierowców jest brak doświadczeń w bezpośrednim poznaniu konsekwencji zachowań niebezpiecznych na drodze.
Także zachęcam do takiej autorefleksji nad tym, żeby zastanowić się jakie zachowania świadczą o ryzku i niebezpieczeństwie i szczerze sobie odpowiedzieć na pytanie, jak często ja jako kierowca jestem autorem takich zachowań. Więcej w materiale filmowym na YT:
