Witajcie, tak jak obiecałam kontynuujemy sobie serię artykułów i filmów dotyczących tego, jak wyglądają badania psychologiczne. Omówiłam Wam już wywiad i obserwację oraz badanie czasu reakcji (zerknij tutaj). Dziś dalej będę opisywała część aparaturową. Na tapetę wezmę badanie koordynacji wzrokowo-ruchowej. Obok badania czasu reakcji jest to badanie najczęściej wykonywane w pracowni psychologicznej. Badanie koordynacji wzrokowo-ruchowej jest dobrym predyktorem powodzenia np. w obsłudze maszyn, ściśle wiąże się z czasem reakcji. Z polskich badań wynika, że czas wykonania testu koordynacji wzrokowo-ruchowej istotnie różnicował kierowców bezwypadkowych od sprawców wypadków drogowych. Podobnie jak w przypadku badania czasu reakcji mamy co najmniej kilka metod, które możemy zastosować. Najpierw omówię badania aparaturowe, następnie komputerowe na przykładzie systemu Test2Drive (są oczywiście jeszcze inne testy komputerowe jak pochodzące z Wiedeńskiego Systemu Testów czy systemu Sigma, ale z racji tego, że nie miałam bezpośredniej styczności z nimi, omówię to na bazie testów, które miałam możliwość testować). Nowa Metodyka z testów aparaturowych wymienia jedynie aparat krzyżowy, z testów komputerowych po 2 testy z baterii testów Test2Drive i z Wiedeńskiego Systemu Testów. Stara Metodyka oprócz aparatu krzyżowego podaje też aparat piórkowskiego.
Badanie testami aparaturowymi
Metodyka zaleca badanie aparatem krzyżowym w dwóch wariantach: tempie dowolnym i tempie narzuconym. Zaleca się stosowanie wskaźnika czas wykonania.
Aparat piórkowskiego
 |
| GPE Psychotronics |
Celem badania jest ocena szybkości reakcji psychomotorycznej najczęściej w tempie narzuconym, koordynacji wzrokowo-ruchowej oraz pośrednio zdolności koncentracji uwagi. Aparaty różnych producentów wyglądają dość podobnie – jeden rząd lampek, jeden rząd przycisków. Po 10 w każdym rzędzie. Badanie polega na tym, że świecą się lampki w górnym rzędzie, a zadaniem osoby badanej jest naciśnięcie odpowiedniego przycisku w dolnym rzędzie. Badanie może być wykonywane w różnym tempie. Najczęściej zaleca się tempo około 107 bodźców na minutę. Badanie wykonuje się jedną lub obiema rękami, najczęściej reagując palcem wskazującym. Liczy się dokładność i szybkość.
Aparat krzyżowy
Celem badania jest ocena szybkości reakcji psychomotorycznej, a także zdolności do koncentracji uwagi, szybkości i dokładności spostrzegania, szybkości podejmowania decyzji w sytuacjach wykonywanych pod presją czasu. Aparaty różnych firm wyglądają podobnie – składają się z pulpitu, na którym mamy umieszczone 2,3 lub nawet 4 rzędy lampek i 49 przycisków położonych w siedmiu
rzędach po siedem przycisków w każdym. Badanie polega na tym, że równocześnie zaświecają się dwie lampki – najczęściej jedna w górnym rzędzie, a jedna w lewej kolumnie. Zadaniem osoby badanej jest naciśnięcie przycisku będącego na przecięciu, na skrzyżowaniu zapalonych lampek. Trochę jak w grze w statki :). Najczęściej reaguje się prawą ręką, aparaty wyposażone w więcej niż 2 rzędy lampek, mają możliwość przełączenia wyświetlania lampek dla osób leworęcznych – wtedy świeci się górny rząd lampek i kolumna po prawej stronie. Badanie może być realizowane w tempie dowolnym lub narzuconym, najczęściej 50 bodźców na minutę. Metodyka zaleca branie pod uwagę głównie wskaźnika czas wykonania.
Inne aparaty z dwuwymiarowym układem przycisków
Miernik sprawności sensomotorycznej – jest urządzeniem przeznaczonym do badania koordynacji wzrokowo-ruchowej. Dzięki aparatowi możliwe jest badanie nie tylko średniego czasu reakcji, ale także sprawności koordynacyjnej wyrażonej w procentach. Pulpit składa się z trzech rzędów przycisków. Zadanie polega na naciśnięciu podświetlającego się przycisku.
Aparat piórkowski dwurzędowy – aparat do oceny koordynacji wzrokowo-ruchowej z dwurzędowym naprzemiennym układem liniowym bodźców. Badanie może być w tempie dowolnym i narzuconym. Dzięki aparatowi możliwe jest badanie czasu reakcji, koordynacji wzrokowo-ruchowej i zdolności koncentracji uwagi.
Testy komputerowe na przykładzie Test2drive.
Test HECOR
Został zaprojektowany analogicznie do aparatu piórkowskiego. Na ekranie monitora dotykowego znajdują się dwa rzędy z okrągłymi polami i przycisk START na dole. Zadanie polega na
zareagowaniu na zapalenie się jednego z czerwonych pól z górnego rzędu i jak najszybsze przeniesienie palca z pola START na niebieskie pole reakcji i powrót na pole START. W teście analizuje się za równo czas reakcji (od ekspozycji bodźca do oderwania palca z pola START) jak i czas motoryki (od oderwania palca z pola START do przeniesienia go na pole reakcji).
Test SPANT
Test analogiczny do znanego aparatu krzyżowego, dwuwymiarowy test koordynacji wzrokowo-ruchowej. Ocenie podlega nie tylko sama koordynacja wzrokowo-ruchowa z wykorzystaniem informacji przestrzennej, ale też szybkość procesów umysłowych, szybkość reakcji czy dokładność pracy. Zadanie jest analogiczne do zadania w aparaturowym aparacie krzyżowym, zapalają się dwa pola, należy nacisnąć pole reakcji na przecięciu, na skrzyżowaniu i powrócić na pole START. Tu również mierzony jest czas reakcji i czas motoryki.
Na prezentację konkretnego sprzętu i kilka podpowiedzi dla osób badanych, jak i dla psychologów zapraszam na film.
