Witajcie. Temat stresu jest takim tematem, który często powraca jak bumerang. Pewnie dlatego, że towarzyszy nam w życiu, w pracy, związku, rodzinie. Na tym blogu pojawiały się już artykuły poruszajcie ten temat, począwszy od testów służących do badania poziomu stresu, poprzez stres egzaminacyjny, omówienie sposobów radzenia sobie ze stresem, aż wreszcie po praktyczne porady co robić, gdy zżera nas stres. Ale stres to temat rzeka. I choć mówi się, że nie wchodzi się drugi raz do tej samej rzeki, to akurat w tym przypadku, nie ma to zastosowania. Nie jest moją intencją opisywać Wam tutaj szereg różnych teorii dotyczących stresu. Będę sięgała do nich w ograniczonym zakresie. Spróbuję ugryźć temat z bardziej praktycznego punktu widzenia.
Wszystko nas stresuje, wszędzie można doszukać się źródeł stresu: szef-tyran – stres, kłopoty finansowe – stres, choroba w rodzinie – stres, ważny egzamin – stres itd. Przykłady można by mnożyć. Stres stał się modny, często nadużywa się tego sformułowania, a przez to zostaje ono potraktowane po macoszemu, w uproszczony i spłycony sposób.
W 1967 roku Holmes i Rahe opracowali skalę stresu, w której umieścili ponad 40 wydarzeń życiowych, które są najbardziej stresogenne. Wiadomo, że ta lista nie jest zbyt aktualna, ale też nie zdezaktualizowała się. Pewne wydarzenia mogły pozmieniać się miejscami, ale dalej będą u wielu osób powodowały stres. Spójrzcie chociaż na 15 pierwszych pozycji, a więc tych, które są najpoważniejszymi przyczynami stresu:
- Śmierć współmałżonka
- Rozwód
- Separacja lub rozstanie
- Pobyt w więzieniu
- Śmierć bliskiego członka rodziny
- Ciężka choroba lub wypadek z uszkodzeniem ciała
- Ślub
- Zwolnienie z pracy/bezrobocie
- Pojednanie z małżonkiem
- Przejście na emeryturę
- Znacząca zmiana stanu zdrowia lub zachowania członka rodziny
- Ciąża
- Problemy seksualne
- Pojawienie się nowego członka rodziny
- Poważna zmiana w pracy lub reorganizacja firmy
Dla większości z nas wiele z tych wydarzeń będzie powodem do stresu. Jeśli chcecie sami dla siebie przeprowadzić sobie ten test to tutaj jest dostępna skala stresu Holmesa i Rahe’a.
Co to jest stres?
Stres jest (negatywnym) doświadczeniem emocjonalnym, któremu towarzyszą zmiany biochemiczne, fizjologiczne, poznawcze i behawioralne. Jest stanem powstającym przy konfrontacji wymagań stawianych organizmowi i jego możliwości poradzenia sobie z jego wymaganiami.
Od czego zacząć?
Kiedy Selye definiował stres jako reakcję fizjologiczną na sytuację zagrożenia, pewnie nie spodziewał się, że ta definicja rozszerzy się na wiele aspektów naszego funkcjonowania.
Ważne, aby potrafić przyznać (choćby przed samym sobą), że ten stres odczuwamy, że dane zdarzenie nas stresuje, że czujemy się spięci, zdenerwowani czy zaniepokojeni. Mówi się, że wpierw trzeba przyznać, że ten problem występuje. Samo przyznanie się do tego powinno częściowo obniżyć nasz poziom stresu.
Jak wygląda stres?
Pomyślcie przez chwilę, przypomnijcie sobie jakąś sytuację stresową. Pamiętacie jak się czuliście, co czuliście, co działo się z Waszym ciałem, oddechem, sercem? Macie przed oczyma ten obraz? Gratuluję, właśnie zobaczyliście stres. Stres tak właśnie działa na nas, może wywoływać różne reakcje na różnych poziomach naszego funkcjonowania.
Czy zawsze stres jest czymś negatywnym?
Można wyróżnić dwa rodzaje stresu. Dystres czyli stres przykry, powodujący uszkodzenia, który nas wyczerpuje i wzmaga poczucie lęku, niepokoju. I eustres czyli stres mobilizujący pozytywnie do działania.
Jakie zdarzenia są bardziej stresujące?
Po pierwsze zdarzenia negatywne, gdyż wywołują silniejsze objawy fizjologiczne i dystres psychologiczny. Po drugie zdarzenia nieprzewidywalne i niekontrolowane: stres spostrzegany jest jako niższy, gdy mamy poczucie, że możemy przewidzieć, poprawić lub zakończyć zdarzenie. Po trzecie zdarzenia niejasne ( w por. z klarownymi) gdyż hamują możliwość działania. Po czwarte zdarzenia, w których jesteśmy przeciążeni mnogością zadań. Po piąte zdarzenia nowe, nieznane.
Stres jest mechanizmem adaptacyjnym organizmu, ale żeby skutecznie sobie z nim radzić, musimy potrafić wskazać przyczyny, które go wyzwalają, a także konsekwencje dla naszego funkcjonowania.
Czy jestem zestresowany?
Spróbujcie sobie odpowiedzieć na kilka pytań i zastanowić się czy ten problem Was dotyczy i jak bardzo. Warto odnosić je do ostatniego miesiąca czy kwartału.
– czy często czujesz się zmęczony?
– czy czujesz, że nie masz wpływu na różne aspekty w swoim życiu?
– czy często nie radzisz sobie z obowiązkami?
– czy różne sprawy zaczynają wymykać Ci się spod kontroli?
– czy denerwują Cię błahostki?
– czy kiedy odpoczywasz to Twoje myśli tak krążą wokół problemów?
Oczywiście te pytania nie wyczerpują problemu czy sytuacji stresogennych. Nie są też żadnym testem. Bardziej mają po prostu uświadomić czy ten problem nas dotyczy.
Jak wpływa na nas stres?
W sytuacji stresowej nasz organizm działa wg zasady: „walcz albo uciekaj”. W odpowiedzi na bodziec-stresor wydzielają się m.in dwa hormony: adrenalina – odpowiedzialna za przyspieszenie bicia serca, wzrost ciśnienia krwi i skierowania jej do mięśni oraz kortyzol, który zwiększa poziom glukozy we krwi, a więc dodaje nam energii. Dzięki temu nasz organizm jest gotowy do działania – do walki albo do ucieczki.
Stres wpływa na nasz organizm wielopoziomowo, ale nie u każdej osoby wszystkie symptomy są obecne czy widoczne.
Objawy fizyczne:
- wzrost napięcia mięśniowego,
- przyspieszenie akcji serca,
- wzrost ciśnienia krwi,
- odpływ krwi do mięśni,
- oddech staje się płytszy i szybszy,
- uczucie gorąca,
- wypieki na twarzy,
- drżenie rąk,
- ból brzucha, wymioty
Objawy poznawcze:
- zaburzenie funkcji psychicznych,
- problemy z pamięcią,
- problemy z wysławianiem się,
- problemy z myśleniem logicznym,
- problemy z koncentracją,
Objawy behawioralne, emocjonalne:
- nie panowanie nad emocjami.
- płacz,
- brak wiary w siebie,
- zachowania kompulsywne, np. gryzienie długopisów,
- przygnębienie,
- huśtawka nastrojów,
- rozdrażnienie,
- częstsze sięganie po alkohol, papierosy i kofeinę.
Czy stres może być przewlekły?
Oczywiście, że tak. Stres się kumuluje, stres rodzi stres. Stres do pewnego momentu działa na nas
korzystnie (eustres), osiąga pewne optimum, dając nam maksymalną motywację do działania, a następnie przechodzi w stres nieprzyjemny, dystres, prowadząc w skrajnych przypadkach do wyczerpania. Poza tym wyróżniamy także:
- stres ostry – często pojawia się nagle, znika wraz z ustąpieniem stresora, powoduje pobudzenie organizmu i podjęcie szybkich działań zmierzających do poradzenia sobie z problemem.
- powtarzający się krótkotrwały, ostry stres – pojawia się u osób, których styl życia, pracy związany jest z sytuacjami podwyższonego napięcia emocjonalnego np. u lekarzy.
- stres przewlekły – odpowiedź organizmu na sytuację, która jest źródłem ciągłego napięcia.
Jakie mogą być efekty długotrwałego stresu?
- Problemy z koncentracją
- Podwyższony poziom cholesterolu we krwi
- Zaburzenia pamięci
- Obniżenie nastroju (depresja)
- Zaburzenia nerwicowe
- Obniżenie motywacji, zniechęcenie
- Drażliwość
Co nas stresuje?
Odpowiedź na to pytanie wcale nie jest łatwa, bo to, ze nas coś stresuje wcale nie nie oznacza, że kogoś innego też. Co więcej bodziec-stresor jedną osobę całkowicie sparaliżuje, a innej da motywację do działania. Dobrze jeśli uda nam się zidentyfikować źródło naszego stresu. Warto zastanowić się nad stanem naszego umysłu. I jeśli poczujemy się zaniepokojeni, zestresowani, zapisać sobie przyczynę. Identyfikacja stresogennych bodźców pozwoli je wyeliminować lub np. wprowadzić zmiany, które nas odciążą (delegowanie obowiązków, ustalanie priorytetów zadań). Warto zapisywać sobie co nas stresuje, wraz z towarzyszącymi objawami. Pozwoli to nam oszacować skalę problemu, z którym musimy się zmierzyć. Przyjrzyjmy się przyzwyczajeniom i naszej postawie, spróbujmy określić czy to stan przejściowy czy długotrwały, czy ulokowany zewnętrznie czy wewnętrznie. Pozwoli to na opracowanie i dobranie właściwych metod do radzenia sobie se stresem.
Tyle na początek. Mam nadzieję, że choć niektórzy z Was znaleźli tu kilka, przydatnych informacji. Zachęcam również do obejrzenia filmu na ten temat. Enjoy 🙂
Zastanawiam się, po przeczytaniu informacji na tej stronie https://wetalk.pl/blog/co-to-jest-tekstowa-pomoc-psychologiczna-online/ nad rozpoczęciem psychoterapii online. Może będziecie w stanie powiedzieć mi czy to dobre rozwiązanie warte uwagi lub czy wy z takiej terapii już korzystaliście i jak się wam sprawdziła?
Nadmierny stres niszczy organizm, a człowiek nie zdaje sobie z tego sprawy
Warto dbać o to aby umiejętnie radzić sobie ze stresem i umieć go wyładować.